Cá độ bóng đá là hiện tượng thường thấy trong các mùa giải bóng đá thế giới như Word Cup hay EURO. Qua báo chí, qua các phương tiện truyền thông hay thông tin từ các cơ quan công an chúng ta biết được rằng cá độ bóng đá đã khiến cho nhiều người lâm vào cảnh nợ nần, phá tán tài sản cá nhân và gia đình, gây mất an ninh an toàn xã hội và để lại hậu quả vô cùng nặng nề. Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, Internet phổ biến rộng rãi, những năm gần đây cá độ bóng đá không những diễn ra trực tiếp giữa những người chơi với nhau mà nó còn được thực hiện trên nền tảng trực tuyến. Những người chơi cá độ chỉ cần ngồi với chiếc điện thoại là có thể chơi cá độ với hàng nghìn, hàng chục nghìn người khác. Với nền tảng trực tuyến thì việc chơi cá độ rất thuận lợi, có thể lôi kéo được số người tham ra đông đảo trên phạm vi toàn quốc thậm chí là ra cả nước ngoài. Số tiền của các đối tượng tham gia vào những cuộc chơi này cũng lớn hơn gấp nhiều lần. Số tiền các đối tượng sử dụng để cá độ lên đến hàng trăm, hàng nghìn tỷ. Điều đó gây khó khăn cho các cơ quan chức năng nhất là lực lượng công an trong công tác đấu tranh phòng chống loại tệ nạn này.
Quy định của pháp luật
Theo quy định của pháp luật hiện hành, hành vi cá độ bóng đá qua mạng có được thua bằng tài sản được coi là hành vi đánh bạc, tùy vào mức độ nghiêm trọng mà có thể xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Theo Nghị quyết 01/2006 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC, hành vi đánh bạc được định nghĩa là: “Đánh bạc được hiểu là nhiều người (ít nhất từ hai người trở lên) cùng tham gia thực hiện hành vi dưới bất kỳ hình thức nào với mục đích được thua bằng tiền hay hiện vật.”. Trong các vụ cá độ bóng đá trực tiếp hoặc qua mạng bị phát hiện thì tất cả đều là cá độ có được thua bằng tiền hoặc tài sản khác nên nó là đánh bạc.
Hành vi đánh bạc được quy định là hành vi bị cấm và tùy theo mức độ nguy hiểm có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể theo Điều 321 Bộ luật Hình sự năm 2015, hành vi đánh bạc với giá trị tài sản từ 05 triệu đồng trở lên hoặc dưới 05 triệu đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc hành vi tổ chức đánh bạc, gá bạc; bị kết án về tội đánh bạc hoặc tổ chức đánh bạc, gá bạc chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì bị coi là phạm tội đánh bạc theo Bộ luật Hình sự. Tội đánh bạc được quy định một tình tiết định khung tăng nặng là “Sử dụng, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội”. Như vậy, hành vi đánh bạc dưới hình thức cá độ bóng đá qua mạng được tính là trường hợp tăng nặng định khung và có khung hình phạt từ 03 đến 07 năm tù.
Nếu không thuộc trường hợp bị xử lý hình sự thì người có hành vi này bị xử lý vi phạm hành chính theo Nghị định 167/2013/NĐ-CP. Theo khoản 2 Điều 26 Nghị định 167, người có hành vi đánh bạc theo hình thức cá độ bóng đá qua mạng bị xử phạt hành chính với mức phạt tiền từ 01 đến 02 triệu đồng. Có thể nhận thấy khoảng cách rất lớn giữa chế tài hành chính và hình sự đối với hành vi đánh bạc mặc dù mức độ của hành vi có thể không khác nhau nhiều. Ví dụ nếu đánh bạc qua mạng với số tiền dưới 05 triệu là 4.990.000 đồng là bị xử phạt hành chính nhiều nhất là 2 triệu đồng nhưng nếu chỉ cần thêm 10.000 đồng nữa thì sẽ bị phạt tù ít nhất là 03 năm.
Đối với những người làm chủ đường dây cá độ bóng đá quan mạng, những người viết ra trang web, nền tảng trực tuyến dùng cho việc cá độ bóng đá, những người làm “nhà cái” thì hành vi của họ được coi là hành vi “Tổ chức đánh bạc”. Đối với những người này thì hành vi của họ hầu hết đều cấu thành tội phạm bởi vì các trang web đánh bạc bị phát hiện thường có lượng người chơi rất lớn, số lượng tiền mà các đối tượng đổ vào cũng rất nhiều mà theo quy định là tổng số tiền của những người chơi này trong cùng một lúc chỉ 05 triệu đồng trở lên cũng đã cấu thành tội phạm rồi. Tội tổ chức đánh bạc qua mạng cũng thuộc trường hợp tăng nặng khung hình phạt với tình tiết “Sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử”. Khung hình phạt cho tội này là phạt tù từ 05 đến 10 năm.
Biện pháp đấu tranh
Để đấu tranh với tệ nạn này cần nhiều biện pháp khác nhau, tuy nhiên với đặc thù của nó chúng ta cần làm ngay những việc sau đây:
Thứ nhất, đẩy mạnh kiểm tra giám sát hệ thống mạng máy tính, mạng viễn thông quốc gia, sử dụng công nghệ cao vào đấu tranh phòng chống tội phạm và đảm bảo an ninh an toàn trên không gian mạng. Hầu hết các trang web cá độ bóng đá qua mạng đều có máy chủ ở nước ngoài và các đối tượng tổ chức cũng không ở Việt Nam. Do đó khó truy tận gốc những đường dây này nên chỉ có thể đánh sập hệ thống của chúng trên không gian mạng là điều khả thi và dễ thực hiện nhất. Để làm được điều đó cần một lực lượng đủ trình độ và các phương tiện công nghệ cao.
Thứ hai, kiểm soát thật chặt những giao dịch tài sản trực tuyến đặc biệt liên quan đến thẻ ngân hàng, thẻ cào điện thoại nhằm ngăn chặn phát hiện các đối tượng chuyển tiền vào hoạt động đánh bạc. Cấm tất cả các giao dịch thẻ tại các trò chơi có thưởng, siết chặt các quy định về chuyển tiền ra nước ngoài…