Sự phát triển của kinh tế, xã hội, sự giao lưu hợp tác giữa các quốc gia đã kéo theo quan hệ hôn nhân giữa công dân Việt Nam và người nước ngoài theo đó mà ngày càng gia tăng. Chính vì vậy đã có rất nhiều ý kiến được đặt ra, trong số đó có những ý kiến thắc mắc về bất cập sẽ gặp phải khi kết hôn có yếu tố nước ngoài.
Kết hôn là gì?
Kết hôn là việc nam và nữ xác lập quan hệ vợ chồng với nhau theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình về điều kiện kết hôn và đăng ký kết hôn. Nhà nước không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính.
Kết hôn có yếu tố nước ngoài là gì?
Khái niệm
Ngày nay, Luật Hôn nhân và gia đình hiện hành cũng như các văn bản hướng dẫn chưa có quy định cụ thể về khái niệm kết hôn có yếu tố nước ngoài mà chỉ đưa ra quy định giải thích về quan hệ hôn nhân có yếu tố nước ngoài.
Dấu hiệu
Theo đó, qua quy định tại khoản 25 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, có thể xác định yếu tố nước ngoài trong quan hệ hôn nhân và gia đình dựa trên các dấu hiệu như:
– Chủ thể tham gia quan hệ hôn nhân và gia đình có ít nhất một bên là người nước ngoài hoặc công dân Việt Nam định cư tại nước ngoài.
– Sự kiện pháp lý là căn cứ làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ hôn nhân gia đình xảy ra ở nước ngoài.
– Tài sản ở nước ngoài.
Quan hệ hôn nhân có yếu tố nước ngoài có phạm vi vô cùng rộng, nhưng chủ yếu là trường hợp kết hôn giữa công dân Việt Nam và người nước ngoài. Để có thể xác định được yếu tố nước ngoài trong trường hợp kết hôn này thì cần dựa trên quốc tịch của cả hai bên nam và nữ trong quan hệ hôn nhân. Người nước ngoài cư trú tại Việt Nam sẽ bao gồm cả công dân nước ngoài hoặc người không có quốc tịch. Người nước ngoài và người Việt Nam khi muốn tham gia vào các quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài phải đáp ứng và tuân thủ theo quy định Việt Nam về điều kiện kết hôn và đăng ký kết hôn.
Các trường hợp kết hôn có yếu tố nước ngoài
Bên cạnh đó, còn có các trường hợp kết hôn có yếu tố nước ngoài như:
– Trường hợp kết hôn giữa hai công dân Việt Nam tại nước ngoài. Đây là trường hợp kết hôn theo quy định của pháp luật nước ngoài. Cả hai bên nam và nữ trong quan hệ hôn nhân gia đình này đều là người mang quốc tịch Việt Nam, tuy vậy nhưng việc thực hiện kết hôn của họ lại không ở trong lãnh thổ Việt Nam mà là nước ngoài.
– Trường hợp hai bên nam và nữ tiến hành kết hôn đều là người nước ngoài nhưng lại thường trú tại lãnh thổ Việt Nam. Trong trường hợp này, hai bên nam, nữ khi tham gia quan hệ hôn nhân và gia đình thì cần phải đáp ứng được các điều kiện kết hôn theo pháp luật Việt Nam, tiến hành đăng ký tại cơ quan nhà nước của Việt Nam bên cạnh các thủ tục theo quy định tại nước người đó mang quốc tịch.
– Trường hợp hai bên nam, nữ đều là công dân Việt Nam nhưng tại thời điểm thực hiện đăng ký kết hôn thì một trong hai bên không có mặt trên lãnh thổ Việt Nam và định cư tại nước ngoài.
Bất cập trong kết hôn có yếu tố nước ngoài
Tùy vào những trường hợp đã nêu thì bất cập cũng khác nhau. Nhưng về cơ bản, bất cập khi kết hôn có yếu tố nước ngoài sẽ gặp phải những bất cập như sau:
Bất cập trong việc chuẩn bị hồ sơ
Pháp luật Việt Nam có quy định người nước ngoài phải cung cấp giấy tờ độc thân. Tuy nhiên, không phải tất cả các quốc gia đều cấp giấy xác nhận tình trạng độc thân.
Bất cập trong việc xác định cơ quan có thẩm quyền đăng ký kết hôn
Đăng ký kết hôn là thủ tục mang tính bắt buộc, trường hợp kết hôn với người nước ngoài thì các chủ thể trong quan hệ hôn nhân có thể lựa chọn một trong hai cơ quan có thẩm quyền đó là cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam tại Việt Nam hoặc cơ quan có thẩm quyền của quốc gia mà người nước ngoài có quốc tịch. Thực tiễn việc lựa chọn cơ quan đăng ký không dễ dàng, vì không phải lúc nào đăng ký kết hôn tại Việt Nam cũng dễ dàng hơn đăng ký kết hôn tại quốc gia mà người nước ngoài có quốc tịch. Việc này đòi hỏi sự tìm hiểu, nghiên cứu thủ tục đăng ký kết hôn và điều kiện kết hôn của cả hai quốc gia.
Bất cập trong việc thực hiện thủ tục sau khi đăng ký kết hôn
Xuất phát từ việc chưa tìm hiểu kỹ về các quy định của pháp luật, nhiều trường hợp đăng ký kết hôn vẫn còn thực hiện thiếu hoặc gặp sai sót về thủ tục. Việc kết hôn với người nước ngoài cần phải được cơ quan quản lý hộ tịch của cả 2 quốc gia chứng nhận thì việc đăng kí kết hôn của các bạn mới đầy đủ. Thủ tục này rất quan trọng nhằm để pháp luật Việt Nam và quốc gia mà người nước ngoài cùng công nhận quan hệ hôn nhân của cặp đôi là hợp pháp tại cả hai quốc gia. Đồng thời, việc ghi chú kết hôn cũng là cơ sở để các bạn thực hiện thủ tục hành chính về sau.