Mang thai hộ là một vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm của dư luận xã hội. Tuy vậy nhưng vấn đề này vẫn chưa được mọi người hiểu rõ theo quy định của pháp luật.
Mang thai hộ là gì?
Mang thai hộ theo Luật Hôn nhân và gia đình 2014 bao gồm: mang thai hộ vì mục đích nhân đạo và mang thai hộ vì mục đích thương mại.
– Mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là việc một người phụ nữ tự nguyện, không vì mục đích thương mại giúp mang thai cho cặp vợ chồng mà người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bằng việc lấy noãn của người vợ và tinh trùng của người chồng để thụ tinh trong ống nghiệm, sau đó cấy vào tử cung của người phụ nữ tự nguyện mang thai để người này mang thai và sinh con.
– Mang thai hộ vì mục đích thương mại là việc một người phụ nữ mang thai cho người khác bằng việc áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản để được hưởng lợi về kinh tế hoặc lợi ích khác.
Nhiều người vẫn có sự nhầm lẫn giữa mang thai hộ vì mục đích nhân đạo với mang thai hộ vì mục đích thương mại. Điểm khác biệt có thể dễ dàng nhận thấy nhất giữa hai hình thức mang thai này chính là việc một bên không vì lợi ích kinh tế và một bên là có lợi ích kinh tế hoặc được hưởng những lợi ích khác.
Điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
Không phải trong mọi trường hợp đều có thể tiến hành mang thai hộ mà còn cần đáp ứng được các điều kiện nhất định. Việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo cần phải được thực hiện trên cơ sở tự nguyện của các bên nhờ mang thai hộ và bên nhận mang thai hộ vì mục đích nhân đạo và được lập thành văn bản. Điều kiện cụ thể như sau:
Đối với cặp vợ chồng người mang thai hộ
Về phía vợ chồng, vợ chồng chỉ có quyền nhờ người mang thai hộ khi đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định tại khoản 2 Điều 95 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, bao gồm:
– Có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền đối với việc người vợ không có khả năng mang thai và sinh con ngay cả trong trường hợp đã tìm đến việc áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản;
– Vợ chồng vào thời điểm đó hiện đang không có con chung;
– Đã được trải qua việc tư vấn về y tế, pháp lý, tâm lý.
Đối với người được nhờ mang thai hộ
Căn cứ theo khoản 3 Điều 95 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, người được nhờ mang thai hộ phải đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:
– Là người thân thích cùng hàng của bên vợ hoặc bên chồng nhờ mang thai hộ;
– Đã trải qua việc sinh con và chỉ được mang thai hộ tối đa một lần;
– Ở trong độ tuổi thích hợp và có xác nhận của tổ chức y tế có thẩm quyền về việc có khả năng mang thai hộ;
– Trường hợp người phụ nữ mang thai hộ có chồng thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của người chồng;
– Đã được tư vấn về y tế, pháp lý, tâm lý.
Ngoài ra, việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo không được trái với quy định của pháp luật về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.
Mang thai hộ vì mục đích thương mại bị xử lý như thế nào?
Theo điểm g khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 nghiêm cấm mang thai hộ vì mục đích thương mại.
Xử phạt vi phạm hành chính
Theo Điều 60 Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định:
– Phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng đối với hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại.
– Người vi phạm còn có thể bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.
Truy cứu trách nhiệm hình sự
Theo Điều 187 Bộ luật Hình sự quy định:
– Người nào tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại, thì bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
– Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
+ Đối với 02 người trở lên;
+ Phạm tội 02 lần trở lên;
+ Lợi dụng danh nghĩa của cơ quan, tổ chức;
+ Tái phạm nguy hiểm.
Bên cạnh đó, người phạm tội còn có thể bị áp dụng biện pháp xử phạt bổ sung là phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.