Những năm gần đây, quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài không còn là hiện tượng ít gặp ở nước ta. Vì vậy, vấn đề giải quyết các vụ ly hôn có yếu tố nước ngoài cũng được đặt ra nhiều hơn
Thế nào là ly hôn có yếu tố nước ngoài?
Khoản 14 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định:
Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án.
Căn cứ theo quy định tại Điều 127 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, ly hôn có yếu tố nước ngoài được hiểu như sau:
Ly hôn có yếu tố nước ngoài
1. Việc ly hôn giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài, giữa người nước ngoài với nhau thường trú ở Việt Nam được giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam theo quy định của Luật này.
2. Trong trường hợp bên là công dân Việt Nam không thường trú ở Việt Nam vào thời điểm yêu cầu ly hôn thì việc ly hôn được giải quyết theo pháp luật của nước nơi thường trú chung của vợ chồng; nếu họ không có nơi thường trú chung thì giải quyết theo pháp luật Việt Nam.
3. Việc giải quyết tài sản là bất động sản ở nước ngoài khi ly hôn tuân theo pháp luật của nước nơi có bất động sản đó.
Như vậy ly hôn có yếu tố nước ngoài là việc ly hôn giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài, giữa người nước ngoài với nhau thường trú ở Việt Nam được giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình năm 2014; giữa một bên là công dân Việt Nam và một bên là người nước ngoài; giữa những người Việt Nam với nhau nhưng là căn cứ để xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ đó theo pháp luật nước ngoài, phát sinh tại nước ngoài hoặc tài sản liên quan đến quan hệ đó ở nước ngoài
Thẩm quyền giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài
Theo quy định tại Điều 28 và Điều 29 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, việc giải quyết tranh chấp hôn nhân và gia đình hay yêu cầu về hôn nhân và gia đình đều thuộc thẩm quyền của Tòa án.
Căn cứ theo quy định tại Điều 469 và 470 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, thẩm quyền giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài thuộc Tòa án nhân cấp Tỉnh.
Căn cứ theo Khoản 3 Điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự 2015, các tranh chấp, yêu cầu có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài, cho Tòa án, cơ quan giải quyết có thẩm quyền của nước ngoài thì thẩm quyền giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài trong trường hợp này sẽ là Tòa án nhân dân cấp tỉnh.
Đối với trường hợp ly hôn giữa công dân Việt Nam cư trú tại khu vực biên giới với công dân nước láng giềng cùng cư trú tại đó, quy định cơ quan có thẩm quyền ly hôn có yếu tố nước ngoài là Tòa án nhân dân cấp huyện theo Khoản 4 Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015.
Một số trường hợp ly hôn có yếu tố nước ngoài dưới đây sẽ thuộc Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện:
- Yêu cầu ly hôn có yếu tố nước ngoài nhưng đương sự, tài sản đều ở Việt Nam, không cần thực hiện ủy thác tư pháp quốc tế;
- Tòa án nhân dân cấp huyện tại nơi cư trú của công dân Việt Nam có quyền hủy kết hôn trái pháp luật, giải quyết ly hôn, tranh chấp liên quan đến quyền và nghĩa vụ của vợ chồng, cha mẹ và con cái, về việc nhận cha mẹ nuôi, con nuôi và giám hộ giữa công dân Việt Nam cư trú ở khu vực biên giới với công dân nước ngoài cùng cư trú ở đây theo quy định của Bộ luật này và các quy định hiện hành khác.
Như vậy, những vụ việc ly hôn có yếu tố nước ngoài thì thẩm quyền giải quyết thuộc Tòa án nhân dân cấp tỉnh. Trừ trường hợp đặc biệt được quy định tại khoản 4 Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 và một số trường hợp khác thì thẩm quyền giải quyết thuộc về Tòa án nhân dân cấp huyện.